DIN EN ISO 898-2 / ASTM F606-2 / DIN EN ISO 3506-2: Testen van moeren / sluitringen
Tests op moeren worden uitgevoerd voor het bepalen van de mechanische eigenschappen volgens DIN EN ISO 898-2, ASTM F606-2, DIN EN ISO 3506-2.
Naast schroeven zijn ook moeren / sluitringen universeel belangrijke bevestigingsmaterialen en moeten ze daarom strikt gecontroleerd worden. Ze worden gebruikt bij de bouw van machines en uitrusting, maar ook in voertuigen en gebouwen. Aangezien de mechanische spanningen geconcentreerd worden ter hoogte van deze verbindingen, is de integriteit van schroeven en moeren uiterst belangrijk. Daarom worden ze onderworpen aan strikte veiligheidseisen.
Normen Sterkteklassen Testkrachttest Hardheidsmeting Expansietest Testmachines Metaal brochures
Verdere normen voor het testen van moeren / sluitringen
- DIN EN ISO 898-2 - Mechanische eigenschappen van bevestigingsmateriaal uit koolstofstaal en gelegeerd staal – Deel 2: Moeren met bepaalde sterkteklassen - grove en fijne schroefdraad
- ASTM F606-2 – Standaard testmethode voor het bepalen van de mechanische eigenschappen van bevestigingsmateriaal met binnen- en buitenschroefdraad, sluitringen en rivetten
- DIN EN ISO 3506-2 – Mechanische eigenschappen van bevestigingsmateriaal uit roestvrij staal – Deel 2: Moeren met bepaalde sterkteklassen en eigenschappen
Sterkteklassen
De sterkteklasse van bouten en schroeven wordt weergegeven met behulp van twee getallen gescheiden door een punt. Het getal links van het punt is de treksterkte in MPa gedeeld door 100. Het getal rechts van het punt geeft het tienvoud van de rekgrens of de proportionele rek.
Een schroef met sterkteklasse 9.8 zou bijvoorbeeld de volgende nominale waarden hebben:
- Nominale treksterkte: Rm = 9 × 100 MPa = 900 MPa
- Rekgrensverhouding: Re/Rm = 8 ÷ 10 = 0.8
- Rekgrens: Re = 0.8 × 900 MPa = 720 MPa
De sterkteklasse van een moer wordt uitgedrukt met een enkel getal, dat overeenkomt met de hoogste sterkteklasse van een schroef waarmee de moer gecombineerd kan worden. Een moer met sterkteklasse 9 mag zo gecombineerd worden met een schroef tot sterkteklasse 9.8.
Testkrachttest op moeren volgens ISO 898-2
Voor deze test wordt een moer op een geharde (45 - 50 HRC) testbout geschroefd en tegen een even harde (45 HRC) plaat gedrukt. De testbelasting wordt in trek- of drukrichting axiaal aangebracht ten opzichte van de moer en 15 seconden aangehouden (bij twijfel wordt de axiale trektest gebruikt (Fig. 5)). Het aanbrengen van de testkracht mag niet sneller gebeuren dan 3 mm/min.
Tijdens de test mag de moer niet gestript worden of breken. Na het verwijderen van de testbelasting moet de moer manueel losgedraaid kunnen worden. Ze mag losgedraaid worden met een gereedschap als de beweging beperkt blijft tot een halve omwenteling.
Hardheidsmeting op moeren
Zoals bij schroeven kan de hardheidsmeting gebeuren volgens Vickers, Brinell of Rockwell. De Vickers test moet gebeuren met een minimum belasting van 98 N (HV 10), voor Brinell moet een belastingsgraad van 30 gebruikt worden mits inachtname van de diameter D van de kogel.
Veelal wordt de hardheidstest uitgevoerd op het dragend vlak van de moer. De gemiddelde waarde wordt berekend uit 3 metingen die 120° gespreid zijn over de omtrek.
Ook de bepaling van de kernhardheid wordt vastgelegd. Hiervoor moet een doorsnede in de lengterichting van de moer-as gemaakt worden. De hardheid wordt gemeten op halve hoogte van de moer, zo dicht mogelijk bij de nominale diameter van de schroefdraad.
Expansietest op moeren
Het doel van de expansietest is het detecteren van oppervlaktedefecten of scheuren die bijvoorbeeld kunnen resulteren uit hardingsprocessen. De testopstelling wordt beschreven in de norm ISO 10484.
De schroefdraad wordt uitgeboord tot de nominale diameter, waarna een conische staaf (met een zeer kleine wighoek (~0,57°)) in de moer geduwd wordt. Voor de test wordt de conus gesmeerd met molybdenum disulfide. Afhankelijk van de sterkteklasse moet de moer een expansie van 4 - 6 % van de boring weerstaan. Het inbrengen van de conus mag niet sneller gebeuren dan 25 mm/min.
De test is geslaagd als de moer de vastgelegde expansie weerstaat zonder te breken.
